Polityka Ochrony Dzieci w Stowarzyszeniu Homo Faber
Preambuła
Stowarzyszenie Homo Faber to powstała w 2004 r. Lokalna organizacja działająca w obszarze ochrony praw człowieka. Homo Faber - z łaciny: człowiek rzemieślnik, człowiek pracujący.
Misja: małe kroki, duże zmiany.
Wizją Homo Faber jest Lublin, w którym każdy człowiek czuje się wolny i bezpieczny, w pełni korzysta ze swoich praw bez względu na płeć, stopień sprawności, pochodzenie narodowe
i etniczne, „rasę”, kolor skóry, orientację psychoseksualną, przekonania religijne, światopogląd, opinie polityczne, majątek, wiek lub jakąkolwiek inną cechę.
Od 24 lutego 2022 r. organizacja pracuje w obszarze pomocy humanitarnej dla uchodźców (głównie kobiet i dzieci) z Ukrainy, współtworząc z innymi organizacjami i instytucjami Lubelski Społeczny Komitet Pomocy Ukrainie.
Polityka Ochrony Dzieci Stowarzyszenia zawiera zasady i wytyczne mające na celu:
1) ustalenie zasad bezpiecznej relacji pracownik-dziecko;
2) wskazanie procedur interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka;
3) określenie sposobów weryfikacji pracowników;
4) uregulowanie mechanizmu, w ramach którego dzieci i ich rodzice/ opiekunowie prawni mogą składać skargi.
Rozdział I
Objaśnienie terminów
- Pracownikiem Stowarzyszenia jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, umowy cywilno-prawnej, umowy wolontariackiej, umowy stażowej, umowy o praktyki lub innej umowy o współpracę.
- Dzieckiem jest każda osoba do ukończenia 18. roku życia.
- Opiekunem dziecka jest osoba uprawniona do reprezentacji dziecka, w szczególności jego rodzic lub opiekun prawny.
- Zgoda opiekuna oznacza zgodę osoby uprawnionej do reprezentacji dziecka,
w szczególności jego przedstawiciela ustawowego (rodzica, opiekuna prawnego) lub innej osoby uprawnionej do reprezentacji na podstawie przepisów szczególnych lub orzeczenia sądu. W przypadku rodziców oznacza zgodę jednego z nich. W przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka sprawę rozstrzyga sąd.
- Przez krzywdzenie dziecka należy rozumieć popełnienie czynu zabronionego lub czynu karalnego na szkodę dziecka przez jakąkolwiek osobę, w tym pracownika Stowarzyszenia, lub zagrożenie dobra dziecka, w tym:
1) narażenie dziecka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub brak udzielenia pomocy dziecku znajdującemu się w takiej sytuacji;
2) zaniedbanie polegające na dopuszczaniu do przebywania dziecka w okolicznościach niebezpiecznych dla zdrowia;
3) stosowanie kar cielesnych;
4) wykorzystywanie seksualne dziecka, tj. włączenie dziecka w aktywność seksualną, której nie jest w stanie zrozumieć i wyrazić na nią zgody;
- Osoba odpowiedzialna za Politykę Ochrony Dzieci przed krzywdzeniem to wyznaczony przez zarząd Stowarzyszenia pracownik sprawujący nadzór nad realizacją Polityki Ochrony Dzieci. Zarząd Stowarzyszenia wyznacza do tego zadania Piotra Skrzypczaka – adres e-mail: ps@hf.prg.pl.
- Dane osobowe dziecka to wszelkie informacje umożliwiające identyfikację dziecka.
- Interwencją prawną jest zawiadomienie policji lub prokuratury o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę dziecka lub zawiadomienie właściwego sądu rejonowego, wydziału rodzinnego i nieletnich o zagrożeniu dobra dziecka.
- Interwencja kryzysowa to kompleks specjalistycznych działań, głównie o charakterze psychologicznym, powiązanych z innymi, np. socjalnymi, prawnymi, medycznymi, na rzecz osób oraz rodzin znajdujących się w sytuacji grożącej kryzysem, kryzysie lub przewlekłych stanach kryzysowych. Interwencja kryzysowa ma na celu zapobieżenie utracie lub przywrócenie utraconej równowagi w wymiarze psychicznym i społecznym, zdolności do działania oraz autonomii osób i rodzin doświadczających kryzysu. Dzieci w interwencji kryzysowej wymagają szczególnie przemyślanych form działania i uwzględnienia specyfiki sytuacji prawnej.
Rozdział II
Zasady pracy z dziećmi
- Pracownicy Stowarzyszenia Homo Faber udzielają pomocy dzieciom i ich rodzinom/opiekunom prawnym nieodpłatnie, w ramach działań statutowych. Pomoc bezpośrednia świadczona jest w punktach zbiorowego zakwaterowania, miejscach zamieszkania klientów oraz w gabinecie psychologicznym prowadzonym przez Stowarzyszenie Homo Faber. Na udzielenie dziecku pomocy bezpośredniej rodzic/opiekun prawny dziecka musi wyrazić zgodę.
- Pomocą mogą zostać objęte wszystkie dzieci wymagające wsparcia w zakresie ochrony przed krzywdzeniem, bez względu na płeć, narodowość, kolor skóry, wyznanie, poziom sprawności i inne cechy.
Rozdział III
Zasady bezpiecznej relacji pracownik – dziecko
- W kontaktach z dziećmi pracownicy:
1) opierają się na poszanowaniu jego podmiotowości, godności, praw, w tym ze szczególnym uwzględnieniem prawa do ochrony przed krzywdzeniem i prawa do ochrony prywatności dziecka;
2) pamiętają o tym, aby bezpośredni kontakt odbywał się za jego zgodą i był dostosowany do jego możliwości i potrzeb. Przed przystąpieniem do pracy z dzieckiem pracownicy wyjaśniają mu co będzie się działo w trakcie spotkania;
3) w kontakcie z dzieckiem używają prostego języka, dostosowanego do poziomu jego rozwoju, pozbawionego etykiet i ocen;
4) udzielają na ich pytania odpowiedzi adekwatnych do wieku i etapu rozwoju;
5) zachowują spokój i szacunek, mając szczególnie na uwadze, że dzieci doświadczone traumą wojenną mogą wyrażać wynikające z niej trudne emocje (np. lęk, złość, obojętność);
6) traktują je równo bez względu na ich płeć, orientację seksualną, sprawność/niepełnosprawność, status społeczny, etniczny, kulturowy, religijny i światopogląd i inne cechy;
7) podejmując decyzje ich dotyczące informują je o nich i starają się brać pod uwagę ich zdanie i oczekiwania;
8) starają się nie dopuszczać do sytuacji, gdy są z dzieckiem sam na sam. Jeśli jest taka konieczność – informują innego pracownika dokładnie o miejscu, gdzie będą z nim przebywać;
9) dbają o bezpieczeństwo upewniając się, że sprzęt i wyposażenie, z którego korzystają jest użytkowane zgodnie z jego bezpieczeństwem (tj. okna i drzwi są zabezpieczone, dostęp do ruchliwych dróg jest ograniczony, itp.).
- Niedopuszczalne są następujące zachowania pracowników w stosunku do dzieci:
1) wszelkie zachowania zawstydzające, upokarzające lub poniżające dzieci, mające znamiona przemocy psychicznej, fizycznej lub wykorzystywania seksualnego;
2) naruszający godność dziecka, niestosowny kontakt fizyczny;
3) podawanie dziecku leków, alkoholu i/lub wszelkich substancji psychoaktywnych;
4) nawiązywanie z dzieckiem relacji o charakterze seksualnym;
5) utrzymywanie z dzieckiem kontaktów o charakterze prywatnym (poza świadczonym zakresem pomocy).
Rozdział IV
Sposoby weryfikacji personelu
- Dane osobowe osób pomagających dzieciom należy rejestrować (zgodnie z zapisami prawa dot. przetwarzania danych osobowych), po to aby w sytuacjach ewentualnych nadużyć w prosty sposób można było zidentyfikować sprawcę.
- Osoby pomagające dzieciom powinny uprzednio podpisać oświadczenie o niekaralności za przestępstwa popełnione umyślnie i zostać sprawdzone w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym, by zapobiegać ewentualnym nadużyciom. Osobą odpowiedzialną za sprawdzenie czy dana osoba nie jest wpisana do Rejestru są Małgorzata Zmysłowska i Maria Mazur.
- Przed przystąpieniem do pracy wybrany kandydat, oprócz innych wymaganych przepisami prawa dokumentów, składa oświadczenie dotyczące niekaralności za przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności oraz przestępstwa na szkodę małoletniego, oraz
o toczących się względem niego postępowaniach karnych.
- Każdy nowo przyjęty pracownik zapoznaje się z zapisami Polityki Ochrony Dzieci. Zapoznanie się z wymienionymi powyżej zasadami potwierdza podpis pracownika pod stosownym oświadczeniem.
Rozdział V
Rozpoznawanie i reagowanie na czynniki ryzyka krzywdzenia dzieci
- Pracownicy Stowarzyszenia Homo Faber posiadają wiedzę na temat czynników ryzyka krzywdzenia dzieci i w ramach wykonywanych obowiązków zwracają na nie uwagę.
2. W przypadku zidentyfikowania czynników ryzyka pracownicy Stowarzyszenia Homo Faber zgłaszają ten fakt osobie odpowiedzialnej za nadzór nad realizacją Polityki Ochrony Dzieci, która podejmuje rozmowę z opiekunami dziecka, bądź zleca przeprowadzenie jej właściwemu pracownikowi. Podczas rozmowy należy przekazać informacje na temat dostępnej oferty wsparcia i motywować rodzica/opiekuna prawnego dziecka do przyjęcia pomocy.
3. Pracownicy monitorują sytuację i dobrostan dziecka objętego pomocą świadczoną przez Stowarzyszenie Homo Faber. Odpowiedzialność ta spoczywa na pracownikach pracujących bezpośrednio z rodziną: w punktach zbiorowego zakwaterowania, świadczących asystę bytową czy pomoc psychologiczną.
- W przypadku wystąpienia podejrzenia, że dziecko jest krzywdzone, pracownik powinien przekazać taką informację koordynatorowi podmiotu organizującego pomoc/opiekę dla dzieci lub koordynatorowi programu/projektu, w ramach którego taka pomoc jest świadczona, który po rozpoznaniu sytuacji podejmuje decyzję o dalszym postępowaniu.
- Każdy z podmiotów organizujących pomoc/opiekę dla dzieci powinien poinformować osoby pracujące z podopiecznymi o tym, co robić w sytuacji wystąpienia podejrzenia i/lub bycia świadkiem krzywdzenia dziecka.
Rozdział VI
Procedury interwencji w przypadku krzywdzenia dziecka
- Każda informacja o podejrzeniu krzywdzenia dziecka powinna być wyjaśniana, bez względu na to czy pochodzi od dziecka/rodzica/opiekuna prawnego oraz czy dotyczy podejrzenia krzywdzenia ze strony innego dziecka, rodzica/opiekuna prawnego dziecka/pracownika Stowarzyszenia Homo Faber.
- W przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa lub zagrożenia dobra dziecka pracownicy Stowarzyszenia Homo Faber podejmują niezwłocznie interwencję prawną.
- Decyzję o interwencji podejmuje zespół w składzie: pracownik, który pozyskał informację, kierownik danego projektu, wyznaczony przez zarząd Stowarzyszenia pracownik sprawujący nadzór nad realizacją Polityki Ochrony Dzieci.
- Decyzję o podjęciu interwencji polegającą na przesłaniu zawiadomienia do prokuratury zatwierdza Zarząd Stowarzyszenia Homo Faber. O pozostałych interwencjach Zarząd jest informowany. Równolegle pracownicy Stowarzyszenia świadczą pomoc i udzielają wsparcia dziecku oraz jego niekrzywdzącemu rodzicowi/opiekunowi prawnemu. W przypadku bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka, pracownik, który pozyskał taką informację, niezwłocznie podejmuje interwencję poprzez natychmiastowe powiadomienie telefoniczne policji. Czynności związane z interwencją muszą zostać udokumentowane przez pracownika sprawującego nadzór nad realizacją Polityki Ochrony Dzieci.
- W przypadku, gdy podejrzanym o skrzywdzenie jest pracownik Stowarzyszenia Homo Faber zostaje on natychmiast odsunięty od pracy z dziećmi na czas wyjaśnienia sprawy. Decyzję o dalszej współpracy podejmuje Zarząd Stowarzyszenia Homo Faber.
- W przypadku podejrzenia, że dziecko przebywa na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej bez opieki osoby dorosłej należy w pierwszej kolejności zadbać o jego podstawowe potrzeby
– zapewnić bezpieczeństwo, ubiór adekwatny do warunków atmosferycznych, pożywienie
i uniemożliwić jego oddalenie się, a w dalszej kolejności:
1) jeśli zostanie ustalone, że dziecko zgubiło się – należy poinformować najbliższą jednostkę policji i właściwy ośrodek pomocy społecznej. Zawiadomienie, jeśli to możliwe powinno mieć formę pisemną;
2) jeśli dziecko przybyło na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej samodzielnie lub zostało porzucone przez rodzica/opiekuna - należy poinformować właściwy miejscowo sąd opiekuńczy oraz właściwy ośrodek pomocy społecznej. Zawiadomienie, jeśli to możliwe powinno mieć formę pisemną. W przypadku, gdy zawiadomienia dokonuje pracownik instytucji pomocowej, w której dziecko mieszka, wówczas osoba ta może podać swoje dane ośrodkowi pomocy społecznej jako kandydata na opiekuna tymczasowego dziecka. Decyzję o sposobie zapewnienia bezpieczeństwa dziecku podejmuje właściwy miejscowo sąd opiekuńczy. Do czasu wydania rozstrzygnięcia należy umożliwić dziecku przebywanie w miejscu tymczasowego pobytu.
- W przypadku uzyskania informacji o tym, że dziecko przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej pod opieką osoby dorosłej, której opieka nad nim nie jest usankcjonowana prawnie, należy wytłumaczyć tej osobie, na czym polega instytucja opiekuna tymczasowego, a następne zachęcić ją do złożenia wniosku o ustanowienie opieki tymczasowej, pomagając w jego wypełnieniu. Jeśli nie jest to możliwe, należy poinformować właściwy ośrodek pomocy społecznej o tym fakcie, celem złożenia przez ośrodek wniosku do sądu opiekuńczego o ustanowienie tej osoby opiekunem tymczasowym. Warto także zachęcić tę osobę do rejestracji w konsulacie lub ambasadzie Ukrainy w Polsce.
- W przypadku wątpliwości dotyczących właściwego sposobu postępowania w powyższych sprawach, można zadzwonić pod bezpłatny numer telefonu 800 100 100 prowadzony przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę. Dyżury odbywają się w języku polskim i rosyjskim.
- W przypadku wystąpienia podejrzenia, że dziecko zagrożone jest przestępstwem handlu ludźmi należy w miarę możliwości zadbać o bezpieczeństwo dziecka i odseparować je od osoby podejrzanej o krzywdzenie, a następnie zawiadomić policję dzwoniąc pod numer telefonu 112 lub 997.
- Schemat interwencji stanowi załącznik nr 1 do Polityki Ochrony Dzieci.
Rozdział VII
Skarga na działanie pracownika
Dzieci i ich rodzice (opiekunowie) mogą składać skargi na działanie pracownika za pośrednictwem platformy TalktoLoop, wybierając jeden z poniższych kanałów komunikacji:
1) WhatsApp: +48 888 880 017; +38 0997222736;
2) Facebook Messenger: @TalktoLoopPolska lub @TalktoLoopUkrayina:
3) bezpośrednio przez stronę: www.talktoloop.org.
Rozdział VIII
Zasady ochrony danych osobowych dziecka
- Dane osobowe dziecka podlegają ochronie na zasadach określonych w Ustawie z dnia
29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych i RODO.
- Pracownik Stowarzyszenia jest zobowiązany do zachowania w tajemnicy danych osobowych, które przetwarza, oraz sposobów zabezpieczania danych osobowych przed nieuprawnionym dostępem.
- Dane osobowe dziecka są udostępniane wyłącznie osobom i podmiotom uprawnionym na podstawie odrębnych przepisów.
- Pracownicy Stowarzyszenia są pouczani, aby nie udostępniali informacji o dzieciach i ich rodzicach/opiekunach prawnych mediom. Nie powinni wypowiadać się w kontakcie
z przedstawicielami mediów o sprawie dziecka lub jego opiekuna bez uzyskania uprzednio stosownej zgody.
- Pracownicy nie fotografują, nie filmują i nie publikują materiałów z dziećmi objętymi pomocą. Jeżeli już robią fotografie, to jedynie w sposób uniemożliwiający identyfikację dziecka.
Rozdział IX
Monitoring stosowania Polityki
- Osoba odpowiedzialna za Politykę Ochrony Dzieci jest wyznaczana przez zarząd Stowarzyszenia.
2. Osoba odpowiedzialna za Politykę Ochrony Dzieci:
- a) monitoruje realizację Polityki;
- b) reaguje na sygnały naruszenia Polityki;
- c) proponuje zmiany w Polityce;
- d) przeprowadza wśród pracowników Stowarzyszenia, raz na 6 miesięcy, ankietę
monitorującą poziom realizacji Polityki. Wzór ankiety stanowi załącznik nr 2 do niniejszej Polityki;
e) dokonuje opracowania wypełnionych przez pracowników ankiet. Sporządza na tej podstawie raport z monitoringu, który następnie przekazuje Zarządowi Stowarzyszenia.
3. Zarząd Stowarzyszenia wprowadza do Polityki niezbędne zmiany i ogłasza pracownikom nowe brzmienie Polityki.
Rozdział X
Przepisy końcowe
- Polityka wchodzi w życie z dniem jej ogłoszenia.
- Ogłoszenie następuje w sposób dostępny dla pracowników Stowarzyszenia,
w szczególności poprzez przesłanie jej tekstu drogą elektroniczną i umieszczenie na stronie internetowej Stowarzyszenia.
Załącznik nr 1 - Schemat interwencji
Załącznik nr 2 - Karta interwencji
Załącznik nr 3 - Monitoring standardów - ankieta
Załącznik nr 4 - Oświadczenie o niekaralności i zapoznaniu się z Polityką Ochrony Dzieci
Polityka Prywatności powstała w ramach działań projektowych Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę.